Dijital Dönüşüm Nedir? Dijitalleşme Rehberi

Dijital dönüşüm kavramı teknolojinin son yıllarda hızlı bir şekilde gelişim göstermesinin ardından önem kazanmıştır. Dijital dönüşüm, toplumsal veya sektörel ihtiyaçların dijital teknolojilerin entegrasyonu ile çözülmesini sağlayan ve buna dayalı olarak bir iş akışı, iş kültürünü geliştiren ve değişmesi sürecini kapsayan bir kavramı ifade eder. Özellikle internetin yaygınlaşmasının ardından dijital dönüşüm politikaları sadece işletmeler ile sınırlı kalmayarak devlet tarafından da uygulanmaya başlamıştır. Dijital dönüşüme yönelik birçok farklı faaliyet ve girişimden söz etmek de mümkündür. 

Dünya genelinde her geçen gün yaygınlaşan bilgi teknolojilerinin dijital dönüşüm politikaları kapsamında hayatımıza girmeye başlamasının ardından toplumsal açıdan birçok fayda da sağlanmıştır. Tek bir kavram gibi düşünülse de dijital dönüşüm kapsamı oldukça geniştir. Bu kapsam içinde birçok kavram ise dijital dönüşümün her bir aşamasında farklı sorunlara getirdiği çözüm önerileri ile dikkat çekmektedir. 

Dijitalleşme Ne Demek?

Dijital dönüşüm kavramı ile çok sık karıştırılan dijitalleşme kavramı, ulaşılabilir bilgilerin bilgisayar tarafından okunacak şekilde dijital ortama aktarılması sürecini ifade etmektedir. Örneğin mühendislerin belirli fiziki görüntüleri bilgisayar ortamına aktararak bilgisayarlar üzerinden çalışma yürütmeleri buna bir örnek olabilir. Dijitalleşme başlı başına bir süreci ifade ettiği için dijital dönüşüm kavramına birçok yönden benzemektedir. Dijitalleşmenin giderek arttığı çağımızda ise bilgiye erişim kolaylığının elde edilmesi gibi birçok avantajı sunsa da beraberinde farklı yeni tehlikeleri de ortaya çıkarmıştır. 

Dijitalleşme ile beraber hayatımıza giren birçok yenlik sayesinde verimlilik de son derece artmıştır. Dijitalleşmenin asıl amacı ise tek bir sistem üzerinden verilere anında kolayca ulaşılmasını sağlamaktır. Şirketler için dijitalleşme bu yönüyle oldukça önemli ve son derece gereklidir. Dijitalleşme nedir sorusu bu yönüyle geniş bir kapsamda değerlendirilmektedir.  

Dijital Dönüşüm Nasıl Gerçekleşir? 

Dijital dönüşüm, kendi içinde birçok farklı alt başlıkta incelenebilir. Oldukça geniş bir kapsama sahip bu kavram, şirketler ve devlet tarafından temel politika ve strateji haline getirilerek uygulanabilmektedir. Farklı iş kollarından kişilerin uyumlu bir şekilde çalışmasını gerektiren bu işlem için öncelikle hedef belirlenmesi gerekmektedir. Kurumsal dijital dönüşüm stratejilerinin belirlenmesinin ardından bu hedefler doğrultusunda süreç yönetimi gerçekleştirilmesi gerekmektedir. 

Dijital teknolojiler ve dijitalleştirilmiş veriler kullanılarak iş süreçlerinin etkinliğinin artırılması ve iyileştirilmesi ya da dönüştürülmesini kapsayan bu süreç, uygun insan kaynağının oluşturulması ile başlatılır. Dönüşümün tam anlamıyla gerçekleştirilmesi için hedeflenen sürede tüm verilerin, ürün ve hizmetlerin dijital ortama aktarımı yapılması gerekmektedir. Dijital resimler veya belgeler bu kapsamda kaybedilmeden aktarılmalıdır.  

Dijital Dönüşümün Önemi Nedir? 

Dijital dönüşüm stratejilerinin iyi bir şekilde uygulanması birçok yönden önemlidir. Özellikle maliyetlerin azalmasın ve verimliliğin artırılması dijital dönüşümün öne çıkan başlıca önemi olarak vurgulanabilir. Bu alanda bankacılık sistemlerinin de önemli bir konumda olduğu görülmektedir. Dijital dönüşümün önemini kavrayan bankalar, altyapılarını buna uygun hale getirerek birçok işlemi kolaylaştırmıştır. 

Dünyada ve Türkiye’de dijital dönüşüm politikalarının yeni ürün ve hizmetler yaratılmasından erişim kolaylığı sağlamasına, üretkenliği artırmasından verimliliği sağlamasına kadar birçok alanda öneme sahiptir. Dijital dönüşüm politikalarının gelecek dönemde de birçok kişi için ilham vermesi beklenmektedir. 

Dijital Dönüşüm Kapsamında Hangi Unsurlar Yer Alır? 

Dijital dönüşüm kapsamında birçok farklı unsurdan bahsetmek mümkündür. Dijitalleşme kapsamında hayatımıza giren birçok kavram ise bu politikaların temelini oluşturmaktadır. Dijital dönüşüm stratejisinin hedeflerine göre tek bir unsur veya birçok farklı unsur bir arada kullanılabilir. Dijital çağ gereklerine uygun biçimde birçok farklı kurum ve kişi için dijitalleşme farklı süreçleri kapsayacaktır. 

Dijital dönüşüm politikaları kapsamında şu kavramlara rastlamak mümkündür:

• E-Fatura, e – Arşiv,
• E-İmza,
• E-Bilet vb.

İnsan ve çevre için birçok farklı fayda sağlayan dijital dönüşüm faaliyetleri kapsamında bilgilere hızlı ve kolay erişim sağlayabilme olanaklarına sahip olmak oldukça önemlidir. Öte yandan e – fatura gibi teknolojiler ile kâğıt israfının da önüne geçilerek çevreye de katkı sağlanabilir. Dijital dönüşümün en önemli unsurları ise insan, süreç ve teknolojidir. Dijital dönüşüm açısından bu üç ana unsur ise önem taşımaktadır. 

Teknolojik Dönüşüm Evreleri Nelerdir?

Dijital dönüşüm kapsamında süreç ciddi bir uzman iş gücü ile gerçekleştirilebilir. Fiziki bilgilerin internet ve bilgisayar ortamına taşınması, buna uygun sistem geliştirilmesi, verilerin korunması gibi daha birçok unsur dönüşüm süreci içinde yer almaktadır. Günümüzde birçok resmi ve özel kuruluş tarafından dijital dönüşüm süreci başarılı bir şekilde yürütülmektedir. 

Teknolojik dönüşüm evreleri kapsamında ise süreç şu şekilde özetlenebilir:

• Ar -Ge ve tasarım süreci.
• İş süreci analizi ve yapılandırma.
• Üretim takip ve kontrol modülü.
• Robotik süreç.
• Tedarikçi iletişim platformu vb. 

Süreç kapsamında birçok kavram kendi içinde ayrılmaktadır. Örneğin bir e – ticaret firması için sunulacak dijital dönüşüm stratejisi ile herhangi bir devlet kurumu için sunulacak hizmet kapsamında farklar ortaya çıkacaktır. Bu temel farklar aynı zamanda dijital dönüşüm evrelerinin de farklılık göstermesine neden olmaktadır. 

Dijital Ortam Nedir?

Tüm verilerin kaydedilerek saklandığı, değiştirilebildiği ve güncellenebildiği ortamlar, dijital ortam olarak tanımlanabilir. Verilerin teknoloji yardımıyla kayıt altına alındığı yer olarak tanımlamak mümkündür. Ses, yazı, fotoğraf, resim veya video gibi tüm unsurların bu dijital ortamlara aktarılması günümüzde mümkündür. Elektronik aygıtlar kullanılarak bu ortama verilerin aktarılması süreci ise dijital dönüşüm olarak tanımlanır. Günümüzde bulut teknolojileri ile bilgisayar ve internet aracılığıyla bilgiler aktarılabilmekte ve bu dijital ortamlarda saklanabilmektedir. Dijital ortam her türlü veriye ev sahipliği yapabilmektedir.  

Dijital İmza Nedir?

Dijital imza, günümüzde dijitalleşme ve dijital dönüşüm politikaları ile gelen en önemli kavramlardan biridir. Dijital mesaj veya belgelerin gerçekliğini doğrulamak için dijital imzalar kullanılmaktadır. Temelde matematiksel bir şema olarak tanımlanabilir. Dijitalleşme ile gelen sorunların başında sahte belge ve bilgilerin paylaşımı, dolandırıcılık gibi faaliyetlerin de artmasıyla dijital imzalar önem kazanmıştır. Dijital imza bir çeşit kimlik doğrulama adımı olarak da değerlendirilebilir. 

Dijital elektronik imzalar tıpkı geleneksel anlamda gerçek imza ile eşdeğer özelliklere sahiptir. Bunun dijital ortamda sağlayarak doğrulama adımları için kullanılabilir. Sıklıkla karıştırılan bir diğer kavram olan elektronik imza ise, dijital imzaya göre güvenli bir şifrelemeye sahip değildir. Doğrulama yöntemlerinde görülen farklar nedeniyle iki kavram ayrılabilmektedir. 

Dijital İmzaların Taşıması Gereken Özellikler Nelerdir?

Dijital imzalar, ilk akla gelen el yazısı imzaları ile birçok ortak noktada buluşmaktadır. Kriptografik protokol paketinin standart bir unsuru ve genelde yazılım dağıtımı, finansal işlemler, sözleşme yönetimi, sahtecilik gibi birçok işlemin gerçekleşmesi ve kötücül faaliyetlerin de engellenmesi için kullanılabilir. Dijital imzaların taşıması gereken özellikler arasında kısaca şu unsurlar yer almaktadır:

• Kriptografik protokol paketinin standart bir unsurudur. 
• Bilgi güvenliğini sağlamak ve sahteciliği sağlamak için önemli birçok durumda kullanılır. 
• Veri bütünlüğü ile verinin izinsiz ya da yanlışlıkla değiştirilmesini, silinesini ve veriye ekleme yapılmasını önlemektedir. 
• Kimlik doğrulama ve onaylama özelliğine sahip olmalıdır. 
• İnkâr edilmez özelliklere sahip olmalıdır. 

Günümüzde yaygın biçimde kullanılan dijital imzalar, gerçekleştirilen birçok hayati işlemin daha güvenli ve olası sahteciliklere karşı korunaklı şekilde yapılmasını sağlamaktadır. Dijital dönüşüm kapsamında ortaya çıkan önemli kavramlardan biri olan işlevsel pek çok farklı özelliği ile dijital imzaların da önemi artmaktadır. 

Dijital Operasyon Nedir?

Üretim, ürün geliştirme ve tedarik zincirine kadar oldukça geniş bir alanda dijital operasyonlar farklı başlıklar altında değerlendirilebilir. Dijitalin gücünden yararlanarak endüstri 4.0 kapsamında dijital operasyon geniş bir kapsamda değerlendirilecektir. Veri entegrasyonundan, uçtan uca dijitalleşmeyi kapsayan bu kavram, dijitalde varlığını sürdürmek isteyen herkes için büyük önem taşımaktadır. 

İşletmelerin dijital dönüşüm politikaları kapsamında yürüttükleri birçok faaliyet bu kapsamda doğru bir dijital operasyon yönetimi ile gerçekleştirilmelidir. Dijital dönüşüm kapsamında gerçekleştirilen birçok faaliyet için bu kapsamda farklı tür işlemler gerçekleştirilebilmektedir. 

Dijital Dönüşümün Faydaları Nelerdir?

Dijital dönüşüm birçok yönden hem işletmelere hem de bireylere birçok yönden katkı sağlamaktadır. Sadece işletme veya bireyler için değil aynı zamanda çevre için de bu politikaların faydaları ve sağladığı verimlilik son derece önemlidir. Gelişen teknoloji sayesinde işletmeler için hedeflerin gerçekleştirilmesinde ciddi bir verimlilik sağlamasıyla bu faaliyetlerin olumlu yönde etki yaratması mümkündür. Dijital dönüşüm faydaları arasında zaman yönetimi de ilk sıralarda yer almaktadır. 

Dijital dönüşüm politikalarını doğru bir şekilde kullanarak yüksek verim elde etmek isteyenler şu faydalardan yararlanabilmektedir:

• Dijital dönüşüm ile kârlılık artmaktadır. 
• Maliyetler birçok yönden düşürülür. 
• İş yükü azalır ve verimlilik artar. 
• Bilgi ve belge kayıplarının önüne geçilir. 
• Bilgiye erişim kolaylaşır. 
• İşletme ve müşteriler arasında hızlı iletişim desteği kurulabilir. 

Özellikle büyük çapta işletmeler için elde edilecek faydaların tümü verimlilik açısından son derece önemlidir. Gelişmiş teknolojik sistemler kullanılarak elde edilecek faydalar ile ürün ve hizmetlerin geliştirilmesinde de dijital dönüşümün etkisi büyüktür. 

Dijital Dönüşümün Zararları Nelerdir? 

Faydaları kadar dijital dönüşümün zararları da son yıllarda yeni tartışmalar yaratmaktadır. Özellikle kişisel verilerin gizliliği ve güvenliği konusunda dijital dönüşüm stratejileri ile tüm bilgilerin elektronik ortama aktarılması siber saldırılar ile bu bilgilerin kötü niyetli faaliyetler ile ele geçirilmesini ortaya çıkarmıştır. Dijitalde var olan hemen hemen her bilginin hacklenebilir olması yeni iş kollarının da ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu kapsamda sunulacak güvenlik hizmetleri de büyük önem kazanmaktadır. 

Günümüzde dijital dönüşüm kapsamında ortaya çıkan bazı dezavantajlar ise kısaca şu şekildedir:

• Tüm veriler siber saldırılara karşı açıktır.
• Kolay bir süreçten oluşmaz. Doğru bir şekilde değişim, planlama ve destek gerektirmektedir. 
• Sonuçlar garantili değildir. 
• Sistemsel basit hatalar ile yedeklenmeyen verilerin kaybolması mümkündür. 

Dijital dönüşüm kapsamında uygulanan birçok yöntem beraberinde avantajları ve dezavantajları da getirmektedir. Bu nedenle doğru risk analizlerinin yapılarak buna göre işlem yapılması şarttır. 

Dijital Dönüşüme Katkı Sağlayan Teknolojiler Nelerdir?

Dijital dönüşümün doğru ve güvenli bir şekilde uygulanması için birçok teknolojiden yardım alınır. Bu teknolojilerin sunduğu kolaylıklar ve avantajlar sayesinde süreç daha kolay bir şekilde kontrol edilebilir ve verimlilik artırılabilir. Teknolojinin gelişmesiyle birçok alanda görülen dijital dönüşüm stratejileri beraberinde yenilikçi çözümleri getirmiş ve yeni teknolojilerin de bu kapsamda ortaya çıkmasını sağlamıştır. 

Genel hatlarıyla dijital dönüşüm kapsamında katkı sağlayan ve öne çıkan teknolojileri şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Yapay Zekâ Teknolojisi
• Blok Zincir (Blockchain) Teknolojisi 
• Sanal Gerçeklik
• Nesnelerin İnterneti (loT)
• 3D Baskı Teknolojileri vb.

Çağımızda dijital teknoloji nedir sorusuna verilen yanıtta öne çıkan birçok önemli teknolojinin yaygın olarak kullanımına rastlanmaktadır. Her geçen gün gelişimini de sürdüren bu teknolojilerin faaliyet alanlarının genişlemesi ise verimlilik açısından önemli katkılar sağlamıştır. 

Türkiye’de Dijital Dönüşüm Örnekleri

Türkiye’de dijital dönüşüm stratejileri incelendiğinde dünyada da öne çıkan e – ticaret faaliyetleri olmuştur. Özellikle fiziksel satıştan e – ticarete geçiş için uygulanan bu politikalar ile birçok önemli proje başarılı şekilde yoluna devam etmektedir. Türkiye’de dijital dönüşüm alanında geliştirilen projelere örnek vermek gerekirse, Bursa Model Fabrika, üretimde dijital dönüşümün en önemli örneklerini sergilemektedir. Augmented Distant Services ile bakım, eğitim, servis gibi temel hizmetlerin uzaktan yapılmasını sağlayarak önemli bir örnek teşkil etmeyi başarıyor. 

Küresel düzeyde ise Apple’dan Tesla’ya, Google’dan Meta’ya kadar birçok önemli kurum ve kuruluş hali hazırda digital transformation nedir sorusuna verdikleri yanıtlar ile Türkiye’de de örnek teşkil etmeye devam ediyorlar. Öte yandan dijital dönüşüme en güzel örnek e – Devlet olarak gösterilebilir. Sağlık, hukuk, sigortacılık ve daha birçok alanda hizmetler elektronik ortama taşınmış ve kurumlar üzerindeki yük büyük ölçüde azaltılmıştır. Aynı zamanda vatandaşların e – Devlet sayesinde birçok bilgiye ve hizmete erişimi de kolaylaşmıştır.  

Dijital Dönüşüm ve Endüstri 4.0 Farkları Nelerdir? 

Endüstri 4.0 ile dijital dönüşüm kavramlarının birbirinden ayrılması pekte mümkün değildir. Yeni endüstri devrimini ifade eden endüstri 4.0, ilk defa 2011 yılında Almanya Hannover Fuar’ında kullanıldıktan sonra önem kazanmaya başladı. Temelde üç başlıkta değerlendirilen endüstri 4.0; nesnelerin interneti, siber – fiziksel sistemler ile diğer internet hizmetlerini kapsamaktadır. Dijital dönüşüm ise bunların tamamının doğru bir şekilde entegre edilebilmesi için işletmelerin dönüşümünü ifade eder. 

Aralarında fark olmayan bu iki kavramın gelecekte de daha sık duyulacağı ön görülmektedir. Endüstri 4.0 örnekleri bu konuda yenilikçi yaklaşımları sunarak önemli gelişmelere ışık tutmuştur. Türkiye’de de bu alanda son yıllarda ciddi bir çalışma yürütülmektedir.