Finansal Okuryazarlık Nedir ve Nasıl Öğrenilir?

Finansal araçlara günümüzde herkesin kolay erişim sağlıyor oluşu beraberinde finansal okuryazarlık kavramının da önem kazanmasını sağlamıştır. Herkes için doğru finansal kararların verilmesi ve bilinçli şekilde en basit finansal işlemden büyük yatırımlara ve şirket yönetimlerine kadar kapsamlı bir süreci ifade eden bu kavram, her geçen gün önemini artırmaktadır. En basit haliyle para yönetimi ve kişisel finans temellerinin doğru kavranmasını sağlayan bir kavram olarak değerlendirilen finansal okuryazarlık, günlük hayatta da ciddi faydalar sağlamaktadır. Aile ekonomisinden başlayarak daha makro ölçekli ekonomilere kadar finansal okuryazarlığı kapsamı oldukça geniş bir perspektifte değerlendirilmektedir. 

Günlük hayatta da bireye kattığı fayda ile birçok avantajının görüldüğü finansal okuryazarlık, son dönemde ülkemizde de ciddi bir ilgi görmektedir. Birikimlerin doğru finansal enstrümanlarda değerlendirilmesi ve olası risklerden doğru bütçe yönetimine kadar birçok faydası, bilinçlenme konusunda da ciddi katkılar sağlamaktadır. Finans okuryazarlığı olarak da değerlendirilen bu kavram birçok farklı alt başlık altında incelenmektedir. Son dönemde bu alanda verilen eğitimlerin sayısında da ciddi bir artış görülmüştür.  

Finansal Okuryazarlık Nedir?

Finansal okuryazarlık, doğru ve bilinçli bir şekilde finansal kararların alınması için gereken bilgi ve becerileri ifade eder. Daha geniş bir perspektifte tanımlayacak olursak, para yönetimi, kişisel finans yönetimi ve finansal işlemlere yönelik daha birçok farklı amaç için finansal okuryazarlığa ihtiyaç duyulmaktadır. Finans okuryazarlığı ile asıl kazandırılmak istenen bireylerin kendi finansal durumlarını en sağlık şekilde yönetmelerinin sağlanmasıdır. Piyasa verilerinin doğru analiz edilmesi, yatırım yapılmak istenen alandaki risklerin tespit edilmesi ve riski en düşük seviyelerde kişisel bütçenin nasıl ayarlanacağı gibi konular bu kapsamda değerlendirilmektedir. 

Finansal okuryazarlık kapsamında çok daha geniş bir açıdan da tanımlamalar yapılabilmektedir. Temelde bireyin farklı finansal durumları ve ekonomik değişkenleri değerlendirerek en iyi planlamayı yapması amaçlanmaktadır. Bunun yapılabilmesi için finansal okur yazar olmak ve donanıma sahip olmak için de finansal okuryazarlık hakkında gerekli eğitimleri almak gerekmektedir. ABD, Kanada ve Avrupa gibi birçok ülkede uzun süredir ilgi gören ve pratikte de çıktıları alınan bu kavram, bireysel finans yönetimi olarak da değerlendirilmektedir. 

Finansal Okuryazarlık Nasıl Öğrenilir?

Finansal okuryazarlık, bireyin finansal tüm durumlar karşısında doğru planlamayı yapmasını sağlayan donanım ve becerilerin bütünü olarak değerlendirilmektedir. Finansal okur yazar olmak ve finansal okuryazarlığı öğrenmek için finansal okuryazarlık eğitimi alınması gerekir. Bireysel finans yönetiminde kişilerin ihtiyaç duydukları becerilerin kazandırılması için belirli eğitimlere katılım sağlamak gerekir. Bireyler aynı zamanda kendi bilgi ve becerilerini geliştirmeye yardımcı olacak kitaplarla kendilerini geliştirmeleri mümkündür. 

Finansal okuryazarlığın öğrenilmesi için şu yöntemler izlenebilir:

• Şehrinizde düzenlenen finansal okuryazarlık eğitimlerine katılın.
• Ücretli/ücretsiz online eğitimleri takip edin.
• Konuya ilişkin kitap, makale ve haberleri takip edin.

Finansal okuryazarlık günümüzde Türkiye’de de giderek popülerleşen ve ihtiyaç duyulan bir kavram haline gelmiştir. Tüm dünyada özellikle son yıllarda kripto paralar başta olmak üzere birçok alternatif yatırım aracının ortaya çıkması, bilinçli bir şekilde bireysel yatırımlarını en az risk ile yönetmek isteyenlerin bilinçlenmesinde de etkili bir rol oynamaktadır. Gelişen teknoloji sayesinde finansal okuryazarlık ile ilgili birçok çevrimiçi veya doğrudan eğitim programlarına, seminer veya kurslara katılarak bu alanda kendinizi geliştirebilirsiniz. 

Finansal Okuryazarlık İçin Hangi Kitaplar Okunabilir?

Finansal okuryazarlık alanında kendini geliştirmek isteyenler için birçok farklı öneride bulunmak mümkündür. Online ve yüzyüze finansal okuryazarlıkla ilgili herhangi bir eğitim alıyor olsalar bile bu kişilerin kendini geliştirmesi için mutlaka alanında uzman kişiler tarafından yazılmış bazı kitapları okumaları ve üzerinde çalışmaları tavsiye edilmektedir. Yerli ve yabancı konunun uzmanı birçok kişi tarafından bu alanda sayısız çalışma yapılmaya devam ediyor. 

Finansal oku yazar olmak ve bu alanda kendini geliştirmek isteyenler için tavsiye edilen başlıca kitaplar arasında şunlar öne çıkmaktadır:

• Örneklerle Kolay Ekonomi – Mahfi Eilmez 
• Finansçı Olmayanlar İçin Finans – Dr. Hakan Özerol 
• Finansal Okuryazarlık – Ensar Ağırman 
• Parasal Konularda Yaptığım Hatalar – Attila Köksal 
• Cebinde Mucize Yarat – Özlem Denizmen 
• Finansal Okuryazarlık ve Finansal Refahın Belirleyicileri – Dr. Yunus Kılıç 

Kişisel finansa ilgi duyan ve başlangıç seviyesinde konu hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler için daha çok popüler finans kategorisinde değerlendirilebilecek kitapların tercih edilmesi önemlidir. Konuya ilişkin temel bilgi sahibi olmadan iyi bir finansal okuryazar olmak zorlayıcı olacaktır. 

Finansal Okuryazarlık ile İlgili Temel Kavramlar Nelerdir?

Finansal okuryazarlığa başlamak ve bu alanda kendini geliştirmek isteyenler için temel bazı kavramların bilinmesi ve bu alanda adım adım ilerleme kaydedilmesi son derece önemlidir. Kişisel finans ve ekonomiye dair temel kavramları bilmeden bu alanda kişinin kendini geliştirmesi pekte mümkün görülmemektedir. Bütçe, birikim, bankacılık, ihtiyaç yönetimi gibi temel birçok kavramı öğrenerek başlangıç aşamasında daha hızlı yol kat etmek mümkündür. 

Günümüzde ekonomik okuryazarlık denince akla gelen ilk kavramlar ve finansal okuryazarlığın temel kavramları arasında yer alan bazı terimler şöyledir:

• Bütçe: Birey ve tüzel kişinin ileriye dönük bir süre için tasarlamış olduğu gelir ve giderinin tümünü gösteren tablodur. 
• Birikim: Ekonomide mal veya paranın toplanıp çoğalması sürecini ifade eder. 
• Bankacılık: Banka hesaplarının ve bankacılık ürün ve hizmetlerinin tümünü kapsar. 
• İhtiyaç ve Borç Yönetimi: İhtiyaç yönetiminde temel gereksinimlerin (barınma, ulaşım, beslenme vb.) karşılanması ve buna kaynak ayrılmasıdır. Borç yönetimi ise doğru kararlar ile borç oluşturulmasına ilişkin uygun olanakları ifade eder. 

Finans okuryazarlığı konusunda bilinmesi gereken daha birçok temel kavram sayılabilir. Tüm bu kavramların doğru anlaşılması ve buna uygun kişisel finans yönetiminin yapılması önemlidir. Bu alanda alacağınız eğitimler sayesinde temel kavramları tüm anlamları ile öğrenebilir ve hayatınızda uygulayabileceğiniz yeni finansal becerilerin neler olduğunu doğru bir şekilde tespit edebilirsiniz. 

Finansal Okuryazarlık Eğitimi Kapsamı Nedir?

Son yıllarda finansal okuryazarlık eğitiminin kapsamı genişlemiştir. Her kesimden ve yaş grubundan kişi için önemli olan bu eğitimin, özellikle erken yaşlardan itibaren alınması ve kişisel finans yönetimi konusunda daha bilinçli bireylerin yetiştirilmesi son derece önemlidir. Bu eğitim kapsamında kişilere birçok yönden kazanım sağlanması hedeflenmektedir. Eğitim kapsamında kişilere günlük hayatta karşılaşılan hemen hemen tüm finansal işlemlere yönelik becerilerin kazandırılması hedeflenmektedir. 

Finansal okuryazarlık eğitimi kapsamında şunlar yer alır:

• Bütçe yönetimi,
• Finansal düzenleme ve analiz yapabilme becerisinin kazandırılması,
• Tasarruf ve yatırım stratejileri,
• Finansal okuryazarlık terimleri,
• Yatırıma giriş,
• Yatırım araçları,
• Finansal tablolara giriş,
• Sermaye yönetimi vb. 

Bu tür eğitimler sonunda öğrencilere birçok farklı yetenek kazandırılması hedeflenmektedir. Finansal okuryazarlıkta temel hedef her zaman kişisel bütçe yönetimi ve kişisel yatırımlarda bireylerin bilinçlendirilmesi ön plana çıkmaktadır. 

Finansal Okuryazarlık Konuları Nelerdir?

Finansal okuryazarlık eğitimleri kapsamında verilen dersler kendi içinde birçok farklı konu başlığı barındırmaktadır. Bu konu başlıklarının her biri temel finansal kavramları taşır. Temel kavramlar üzerinde eksiklerini gideren kişilerin bu alanda daha hızlı yol kat etmesi ve finansal işlemlere daha geniş bir perspektiften bakması mümkündür. Kişisel bütçenin en iyi şekilde yönetilmesi ve doğru enstrümanlara yönlendirilmesini sağlamak adına bireylerin finansal okuryazarlık ile farkındalığının artırılması oldukça önemlidir. 

Çeşitli eğitimler, seminer ve derslerde karşımıza çıkan birçok konu temel ekonomik kavramları kapsamaktadır. Finansal okuryazarlık ders notları ve temel konular incelendiğinde ise şu konular öne çıkmaktadır:

• Aktif varlıklar,
• Sabit ve değişken gider kavramları,
• Tasarruf, borç ve bütçe planlaması,
• Enflasyon, faiz, fon gibi temel kavramlar,
• Yatırım araçları (mevduat, döviz, kripto, hisse senedi, tahvil vb.),
• Finansal tablolar, 
• Risk yönetimi vb. 

Ekonomi ve finans oldukça geniş bir kapsama sahiptir. Bu nedenle finansal okuryazarlık eğitimlerinin kapsamı da her seviye için farklı konuları kapsayabilir. Temel kavramlar hakkında bilgi sahibi olan ve daha önce belirli bir ekonomi/finans eğitimi almış kişilerin bu alanda sunulan daha ileri seviye kurslara katılım sağlamaları mümkündür. Finansal okuryazar sayısının artması birçok yönden faydalıdır.  

Finansal Okuryazarlık Bilmenin Avantajları Nelerdir?

Günümüzde hem kamu hem de özel kuruluşlar tarafından finansal okuryazarlık konusunda vatandaşları bilinçlendirmeye yönelik çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Bu kavramın yer edinmesi ve geniş kitleleri kapsayacak şekilde uygulanabilir hale getirilmesi ile son derece önemli birçok avantaj elde edilmesi sağlanacaktır. Kişisel bütçeden aile bütçesine, işletmelerden devlet bütçesine kadar devam eden geniş bir zincir bu kapsamda değerlendirilebilir. Kişinin kendi bütçesini en iyi şekilde yönetmesi ve uygun tasarruf araçları il yatırımlarını değerlendirmesi büyük bir etkiye sahiptir. 

Finans okuryazarlığı eğitimi alan kişilerin elde edecekleri başlıca avantajlar şu şekilde özetlenebilir:

• Kişisel bütçe problemlerinin çoğunda finansal okuryazarlık sayesinde daha doğru ve pratik çözümler elde edilebilir. 
• Gelir gider dengesi daha iyi yönetilir. 
• Birikimlerin en az risk ile etkili yönetimi konusunda bilgi ve beceri kazandırılır. 
• Ekonomi, finans ve bankacılık hakkında daha detaylı bilgi sahibi olunur. 
• Aileniz ve kendiniz için daha bilinçli ve verimli finansal kararlar almanıza yardımcı olur. 

Finansal okuryazarlık ile ayrıca kişinin tüm yatırım araçlarını doğru bir şekilde tanıyarak en a risk ile bilinçli bir şekilde birikimlerini değerlendireceği doğru enstrümanı bulması sağlanır. 

Finansal Okuryazarlık Neden Önemli?

Finansal okuryazar olmak günümüzde oldukça önemlidir. Özellikle hayatımıza kripto para, NFT ve DeFi gibi yeni finansal kavramların girmesiyle bu alanda hem kötü niyetli faaliyetler artış göstermiş hem de bilinçsiz yatırımlar nedeniyle bireysel ciddi finansal kayıplar yaşamıştır. Sadece kripto sektöründe değil, aynı zamanda altın, vadeli mevduat hesapları, hisse senetleri ve diğer tüm yatırım araçlarındaki riskleri doğru analiz etmek ve yatırımı ona göre değerlendirmek açısından finansal okuryazarlık son derece önemli görülmektedir. 

Ekonomi ile ilgili kavramları daha iyi öğrenmek, bireysel veya aile bütçesini daha verimli yönetmek ve riski düşük bir şekilde nasıl yatırım yapılacağını konusunda bilgi sahibi olmak için finansal okuryazarlık eğitimi önemlidir. 

Finansal Okuryazarlık Sertifikası Ne İşe Yarar?

Alanında uzman kişiler tarafından finansal okuryazarlık eğitimi sonrasında verilecek sertifikalar farklı bir kariyer planlaması yapmanızda da size destek olacaktır. Finansal okuryazarlık alanında kendini geliştirmek ve bu alanda akademik düzeyde eğitim alarak kariyer planlaması yapmak isteyenler için önemli bir eğitimdir. 

Resmi bir kuruluş tarafından yapılan finansal okuryazarlık sunumları ve eğitimlerini başarılı şekilde tamamladıktan sonra alacağınız resmi sertifika size şu gibi faydalar sağlar:

• İş başvurularında sizi bir adım öne çıkarır.
• İlgili alanda mesleki gelişim kazandırır. 
• Kişisel bütçe yönetimi yapmanızı sağlar. 
• Finansal alanda yetkinliğinizi artırır. 

Başarılı bir şekilde finansal okuryazarlık eğitimini tamamlayan kişiler, eğitim sonunda alacakları sertifika ile özellikle iş hayatında eğer ilgili sektörlerde bulunuyorsa bir adım öne geçecektir. 

Gelir Kavramının Özellikleri Nelerdir?

Finansal okuryazarlığın en temel konularından biri gelirler ve giderlerdir. Gelir, kişinin ilgili dönemin başındaki servetinin, dönem sonundaki servetine eşit olması şartı ile söz konusu zaman dilimi içindeki tüketebileceği tüm mal ve hizmet miktarının toplamı olarak değerlendirilmektedir. Gelir kavramının özellikleri incelendiğinde ülkemizdeki ilgili mevzuatlarda ve tanımlarda şu tanımlar yapılmaktadır:

• Gerçek kişiye ait olmalıdır. 
• Vergilendirilecek gelir bir takvim yılı içinde elde edilmelidir. 
• Elde edilmiş, bir kişiye ait, gerçek ve safi olmalıdır. 

Gelir kavramının özelliklerinin yanı sıra gelirin başlıca unsurları arasında ticari, zirai kazançlar, alınan ücretler (maaş), gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları, diğer kazançlar vb. öne çıkmaktadır.  

Gelir Gider Problemleri Çözümleri ve Finansal Okuryazarlık

Bireysel bütçeden işletme bütçelerine kadar tüm finansal en basit haliyle iki temel kavram üzerinden değerlendirilmektedir. Gelir ve gider dengesi sonraki dönemde kâr etmek, olası riskleri görmek ve doğru yatırımlar ile değerlendirmek açısından önemlidir. Kişinin kendi bütçesindeki gelir gider problemleri için doğru çözümleri geliştirmesi için mutlaka finansal okuryazarlık bilgisine az da olsa sahip olmalıdır. Finansal okuryazarlık bireylerin ve ailelerinin aylık gelirlerinin ihtiyaç yönetimi kapsamında doğru yönlendirmesi ve bütçe yönetimi ile en iyi yatırım araçlarıyla değerlendirmesi için bireysel finans bilgisini finansal okuryazarlık ile geliştirmesi oldukça önemlidir.