Temassız Ödeme Hakkında Merak Edilenler

Tüketiciler ile mağaza sahiplerine güvenli bir şekilde hızlı ve kolay ödeme avantajını sunan temassız ödeme, Covid-19 pandemisinin etkisi ile giderek büyüdü. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine Şubat 2020 döneminde 73 milyon adet olan temassız ödeme işlem adedi, Şubat 2021’de 204 milyona yükselerek %178’lik muazzam bir artış kaydetti. Aynı döneme ait istatistiklere göre mağaza içi ödemelerdeki temassız ödeme payının %15’ten %46’ya arttığı gözlemlenirken, tüketicilerin geleneksel ödeme yöntemleri yerine temassız ödemeyi daha fazla tercih etmeye başladığını gösteriyor. Fiziksel alışverişte uzun kasa kuyruklarını sonlandıracak bu ödeme yöntemini daha yakından tanımanız için sizlere kapsamlı bir temassız ödeme rehberi hazırladık.

Temassız Ödeme Nedir?

Temassız ödeme, banka ve kredi kartı ile akıllı telefonlar gibi ödeme araçlarıyla POS cihazı arasında herhangi bir temas kurulmadan yapılan ödemelerdir. Şifre ve PIN işlemleri gerektiremeyen bu ödeme yöntemleri, geleneksel ödeme yöntemlerine göre daha hızlı, kolay ve güvenli işlem yapılması amacıyla geliştirilmiştir. Temassız ödeme, NFC (Near Field Comunication – Yakın Alan İletişimi) ve RRFID (Radio Frequency Identification – Radyo Frekansı ile Tanımlama) teknolojilerine sahip POS cihazı ve ödeme aracı yardımı ile gerçekleştirilir. Bu iki temassız özellik ise kısaca şu şekilde tanımlanabilir:

NFC (Yakın Alan İletişimi)

NFC, bir kablosuz bağlantı teknolojisi olarak geliştirildi. Yakın mesafede NFC standartlarına uyumlu elektronik cihazlar arasında haberleşmeye olanak tanıyan bu teknoloji ile sadece 4 cm mesafeden ödeme yapılabiliyor. Kredi kartı, POS cihazı ve akıllı telefonlarda bulunan NFC teknolojisi ile ödeme aracı ve POS cihazı herhangi bir fiziksel temas gerçekleşmeden yapılan harcamaların ödemeleri gerçekleştiriliyor.

RRFID (Radyo Frekansı ile Tanımlama)

RRFID, radyo frekansı kullanılarak nesnelerin tekil ve otomatik olarak tanındığı bir haberleşme yöntemidir. Barkod ve ürün etiketlerinin geliştirilen bir okuyucu ya da RRFID teknolojisine sahip sanal POS cihazları üzerindeki tek yönlü bir frekans okuyucusu yardımı ile okunarak ödemenin tamamlanması esasına dayanır.

Temassız Ödeme Nasıl Çalışır?

Temassız ödeme sisteminin çalışma mekanizması, NFT veya RRFID gibi iki farklı kablosuz haberleşme teknolojisine sahip aracı gerektirir. Kablosuz ödemeyi destekleyen bir POS cihazı ve banka veya kredi kartı, akıllı telefon gibi ödeme aracı kullanılarak temassız ödeme işlemi tamamlanır. Temassız ödeme işleminin gerçekleşme detayları ise aşağıdaki gibi 3 maddede açıklanabilir:

1. Yapılan harcamaya ilişkin tutar belirlenir ve POS cihazına aktarılır.
2. Temassız ödeme destekleyen POS terminallerinde, görünüm itibari ile “Wi-Fi” logosuna benzetilebilen bir sembol bulunur. Kullanıcı, sembolden birkaç santimetre uzaklıkta kartını ya da akıllı cihazını tutar.
3. Birkaç saniye içinde ödemenin gerçekleştiğini ifade eden onay sesi ve yeşil ışık yanarak temassız ödeme tamamlanır.

Temassız Ödeme Yöntemleri

Temassız ödeme giderek yaygınlaşarak pek çok farklı sektörde kendisine yer buldu. Pandeminin de etkisi ile giderek yaygınlaşan bu ödeme yönteminde öne çıkan bir detay ise alternatif ödeme yöntemlerinde görülen çeşitliliktir. İşlem için POS cihazı kullanımı ortak nokta olsa da kullanılan ödeme aracına bağlı olarak temassız ödeme yöntemlerini dört başlık altında çeşitlendirmek mümkündür:

Banka ve Kredi Kartı ile Ödeme

Banka ve kredi kartları, temasız ödemede en çok kullanılan iki araçtır. BKM verilerine göre 2020 yılında toplam kartlarda temassız özellikli ürün oranı %60’a yükseldi. Kartlara eklenen NFC özelliği ile bu iki bankacılık ürünü ile POS cihazına takılmadan 4 cm uzaktan tutularak temassız ödeme işleminin gerçekleştirilmesinde kullanılır. Bu işlem sırasında kartınızı POS cihazınıza takmanıza gerek duyulmaz ve işleminiz en hızlı ve güvenli şekilde tamamlanır.

Dijital Cüzdanlar

Bulut teknolojisi gelişimi ve finans alanında yaygınlaşan kullanımı ile dijital cüzdanlar popüler birer ödeme aracı haline geldi. Kart bilgilerini buluta aktaran kullanıcılar, ilgili yazılımı cep telefonlarına yükleyerek online ödeme hizmetleri yanında fiziksel alışverişlerin ödemelerini de dijital cüzdanla temassız olarak yapabilmektedirler.

Mobil Cüzdanlar

Akıllı cihazlar ve giyilebilir cihazlar aracılığı ile çalışan uygulamalar, temassız ödemede kullanılabilmektedir. Google Pay, Samsung Pay ya da Apple Pay gibi uygulamalar mobil cüzdan hizmeti sunarak kullanıcıların NFT özelliği bulunan ilgili eşyalarını ödeme aracına dönüştürmektedir.

Mobil Bankacılık Uygulamaları

Mobil bankacılık hizmetlerinin yaygınlaşması ve artan akıllı cep telefonu kullanımı etkisi ile tüketiciler, harcamalarını mobil bankacılık uygulamaları aracılığı ile temassız olarak yapabilmektedirler. Havale, EFT ve Swift gibi para transferi yöntemleri yanında QR kod ve UPI gibi özellikler ile mobil bankacılık uygulamaları kullanılarak harcamaların ödemeleri temassız olarak yapılabilmektedir.

Temassız Ödemenin Faydaları

Hızlı ve kolay ödeme yöntemi olarak öne çıkan temassız ödeme, işletmelere ve tüketicilere sağladığı kolaylıklar ile daha fazla tercih edilmeyi sürdürmektedir. Fiziksek alışverişlerde kredi kartı kullanımı kaynaklı ödeme sorunlarını ortadan kaldıran temassız ödeme, büyük bir vakit kaybını ortadan kaldırarak işletmelere verimlilik kazandırır. Gündelik yaşantıya pratiklik kazandıran ve Covid-19 günlerinden hatırlanabileceği gibi temas risklerini azaltan temassız ödemenin temelde beş avantajından bahsedilebilir:

1. Temassız ödeme daha sterildir! Nakit paraların barındırdığı bakterilerin önemli bir bölümü hastalığa davetiye çıkarır. Koronavirüs salgın döneminden hafızlara kazınan ve temasla virüs geçebileceği de hatırlandığında, temassız ödeme ile karşı tarafla herhangi bir temas gerekmez. Kart kullanıcısı ve ödemeyi alan görevlinin her ikisi de bu ödeme yöntemi ile herhangi bir riske maruz kalmaktan kurtulabilir.
2. Şifre hatırlamaya gerek duyulmaz! Şifrenizi unutsanız bile temassız ödeme limitleri dahilinde alışverişlerinizi banka ve kredi kartınızla kolayca gerçekleştirebilirsiniz.
3. Ödemeler daha hızlı ve güvenlidir! Karşılıklı kart alışverişine gerek duyulmaması, kartın Pos cihazına takılmaya ihtiyaç duyulmaması ve en önemlisi şifre girişi yapılmaması, ödemelerin temassız olarak daha hızlı yapılmasını sağlar.
4. Dolandırıcılık riskini azaltır! Temassız ödeme ile işlem tekrarı yapılmaz ve kartınız üçüncü kişilerim eline geçmez. Ödeme için POS cihazınıza kartınızı yaklaştırarak güvende kalabilirsiniz.
5. Kredi kartı kullanımını teşvik eder! Ödeme sürecinin 3 aşamada tamamlanmasını sağlayan bu yöntemin pratikliği, kredi ve banka kartı kullanımının alışverişlerde daha yaygın olarak tercih edilmesini destekler.

Temassız Ödeme Güvenli Mi?

Saniyeler içinde ödeme işleminin gerçekleştirilmesini sağlayan temassız ödeme, kimi tüketicilerin güvenlik yönündeki endişeleri nedeniyle henüz %100 kullanıma ulaşmamıştır. Bu yöntem sadece hızlı ve pratik değil aynı zamanda güvenlidir. Ödeme sağlayıcılar, temassız ödemeler için geliştirdikleri ek çözümler ile geleneksel yöntemlere göre ekstra güvenlik hizmeti sağlar.

İşlemlerin tekrarlanmaması yönünde geliştirilen güvenlik önlemi bunlardan sadece bir tanesidir. Ayrıca bu yöntemde kartınızı üçüncü kişilere vermek zorunda kalmaz ve olası kart bilgi hırsızlığının da önüne geçebilirsiniz. Herhangi bir şekilde kartınıza ya da cep telefonunuza herhangi bir başkası tarafından erişim sağlanmaması ise sizi ve sağlığınızı güvence altına alır.

Temassız Ödeme Nasıl Yapılır?

Temassız ödeme birkaç saniyede tamamlanmaktadır. Ödemenin gerçekleştirilebilmesi için kartınızın POS cihazına takılmasına gerek duyulmamaktadır. NFC özellikle POS cihazı ve ödeme aracı (banka ve kredi kartı, akıllı cihaz, vb.) gerektiren bu yöntemle ödeme şu şekilde yapılabilir:

1. Yapılan harcamanın bakiyesi işletme görevlisi tarafından hesaplanır ve POS cihazına yönlendirilir.
2. POS cihazının temassız ödeme için belirlenen bölümüne müşteri, temassız ödeme aracını yaklaştırarak birkaç saniye bekler.
3. POS cihazında yeşil ışıkların yanması ile ödeme tamamlanır.
4. Müşteri, ödemenin gerçekleştirildiği gösterir alışveriş fişini alır ve işlem detaylarını bu fiş üzerinden takip edebilir.

Kartınızın Temassız Ödeme Özelliği Nasıl Kapatılır?

Banka ve kredi kartlarının temassız ödemeye kapatılabilmesi için kartın iptal edilmesine gerek duyulmaz. Kartınızın ait olduğu bankanın desteklediği işlem kanalları aracılığı ile kartınızı temassız ödemeye kapatmak istediğinizi iletebilirsiniz. Bankanıza şu kanallar üzerinden ulaşarak temassız ödeme kapatma talebinizi ulaştırabilirsiniz:

Banka Şubeleri

Kartını kullandığınız bankanın şubesini kimlik kartınızla birlikte ziyaret ederek temassız kapatma talebinizi iletebilirsiniz. Kartınızı temassız ödemeye kapatmak için TC kimlik numaranızı, adınızı ve soyadınızı, kart numaranızı ve banka müşteri numaranızı kullanarak bir dilekçe hazırlamanız, dilekçede kartınızı temassız ödemeye kapatmak istediğinizi belirtmeniz gereklidir. Banka şubenizden temin edebileceğiniz matbu dilekçeyi doldurarak talebinizin işleme alınmasını sağlayabilirsiniz.

İnternet veya Mobil Bankacılık Şubesi

Bankanızın mobil veya internet bankacılığı şubesine giriş yaparak kartınızı anında temassız ödemeye kapatabilirsiniz. Temassız ödeme kapatma işlemleri, genellikle kredi/banka kartına ait ayarlar menüsünde yer alır. İlgili menü aracılığı ile talebinizi bankaya ileterek işleminizin gerçekleştirilmesini takip edebilirsiniz.

Müşteri Hizmetleri İletişim Hattı (Telefon Bankacılığı Şubesi)

Bankanızın çağrı merkezine ulaşarak müşteri temsilciniz aracılığı ile temassız kapatma işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Bankanıza ait telefon bankacılığı numarasını çevirin ve asistana “temassız ödeme kapatma” komutunu bildirin. Yapılan yönlendirme sonrası çağrı merkezi temsilcisine talimatınızı ileterek işleminizin tamamlanmasını sağlayabilirsiniz.

Temassız Ödeme Limiti Nasıl Artırılır?

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), salgın döneminde kartlı ödemelerde şifre girme zorunluluğu olmadan yapılacak temassız ödemelerde limitini hatırlanacağı üzere 350 TL’ye yükseltmişti. BDDK, yaptığı açıklama 1 Şubat 2022 tarihinde bu limiti 500 TL’ye yükseltti. Karar sonrası tüketiciler, yapacakları 500 TL’ye kadar temassız ödemelerde şifre girmeden hızlı ve pratik bir şekilde ödeme yapabilecek. BDDK sınırı yükseltse de bazı bankalara ait kredi kartlarında tüketiciler tarafından talep yapılmadığı için şifreli ödeme limitleri daha düşük seyredebilir. Bu gibi durumlarda temassız ödeme limitini artırmak için bankanıza ait şu işlem kanalları üzerinden talebinizi iletebilirsiniz:

1. En yakın banka şubesi
2. Mobil ve internet bankacılığı hizmeti
3. Müşteri hizmetleri hattı
4. SMS bankacılık hizmeti

SIKÇA SORULAN SORULAR

Temassız Ödeme Ne Zaman Çıktı?

Temassız ödeme ilk kez 2003 yılında çıktı. Kart ihraç eden kuruluşlar tarafından kartlı işlemler ile bütünleştirilen bu teknolojinin öncüsü American Express ve Mastercard’dır. Visa ise 2004 yılında temassız ödeme kullanarak temassız ödeme teknolojisine adım attı.

Temassız Ödeme İşleminde POS Cihazı Neden Şifre İster?

Temassız ödemelerde şifresiz işlem limiti 1 Şubat 2022 tarihinden itibaren 500 TL’ye yükseltildi. Temassız ödeme ile yapılan ödemenin 500 TL’yi aşması ya da banka tarafından uygulanan üst limite takılması halinde POS cihazından ödemenin tamamlanabilmesi için kart şifrenizi girmeniz istenecektir.

Temassız NFC İşlem Özelliği Nasıl Açılır?

Banka ve kredi kartlarında temassız NFC işlem özelliğinin açılabilmesi için kartın NFC özellikte olması gereklidir. Bu durumda bankanızla irtibat kurmanız yeterlidir. Cep telefonlarında NCF’yi açmak için telefonunuzun ayarlar menüsüne girmenin ve NFC’ye dokunarak aktifleştirmenin ardından temassız NFC işlem özelliğini açabilirsiniz.

Hangi Bankalarda Temassız Kredi Kartı Vardır?

Visa, Mastercard ve TROY logolu tüm kredi ve banka kartlarında temassız özelliği bulunmaktadır.